Zapewnienie efektywnego systemu osłony kraju przed nadzwyczajnymi zagrożeniami jest szczególnie istotne z uwagi na rosnącą liczbę tego typu zdarzeń oraz coraz większą skalę skutków zarówno ekonomicznych, jak i społecznych, które one powodują. W szczególności kwestią coraz bardziej istotną staje się poprawa skuteczności zarządzania ryzykiem powodziowym z uwagi na rosnące oddziaływanie zjawiska powodzi w Polsce, w tym coraz większe straty finansowe nim powodowane. Dotychczasowe działania polegające na budowie coraz bardziej skomplikowanych i coraz droższych systemów technicznego zabezpieczenia przed powodzią nie przynoszą efektu. Paradoksalnie, budowa nowych zabezpieczeń (np. obwałowań) zwiększa ryzyko strat, gdyż często bardzo intensywnie zagospodarowuje się obszary chronione tym zabezpieczeniem, a tymczasem jego ewentualna awaria, powoduje, że dotąd chronione obszary podlegają zalaniu, co generuje olbrzymie straty. Dlatego właśnie tak ważne jest wyselekcjonowanie obszarów zagrożonych powodzią, co pozwoli w miarę potrzeb na podjęcie świadomych decyzji odnośnie ograniczenia na nich ekspansji gospodarczej.

Dodatkowym problemem jest fakt, że istniejące w Polsce systemy informatyczne wykorzystywane do osłony ludności i gospodarki, są rozproszone i niejednolite, oparte na różnych rozwiązaniach technicznych oraz posługujące się różnymi danymi (bazami danych), co nie daje wystarczającej gwarancji skutecznego powiadamiania i ostrzegania ludności i instytucji o zagrożeniach. Brakuje rozwiązania systemowego, które jest niezbędne do zapewnienia sprawnego funkcjonowania zarządzania kryzysowego w Polsce.

W odpowiedzi na istniejące problemy pojawiła się inicjatywa mająca na celu konsolidację informacji o zagrożeniach i umieszczenie ich w profesjonalnym systemie informatycznym, wykorzystującym zintegrowaną bazę danych oraz nowoczesny moduł rozpowszechniania informacji do końcowych użytkowników, zapewniając dostęp zarówno dla administracji, jak i indywidualnego obywatela. Informatyczny System Osłony Kraju przed nadzwyczajnymi zagrożeniami ma się przyczynić do rozwiązania bądź zminimalizowania szeregu problemów związanych z zagadnieniem zarządzania kryzysowego w Polsce, ze szczególnym ukierunkowaniem na zagrożenia powodziowe.

Mając na uwadze skalę strat powodowanych przez katastrofy naturalne w Polsce (każdego roku z rezerwy celowej budżetu państwa na usuwanie skutków klęsk żywiołowych wydatkowane są wielomilionowe kwoty, dla przykładu powódź w 1997 spowodowała straty materialne szacowane na 12 mld zł oraz pociągnęła za sobą 55 ofiar śmiertelnych, natomiast powódź z roku 2010 spowodowała straty rzędu 14 mld zł), zakres projektowanego systemu będzie obejmował w pierwszej kolejności zagrożenia związane z nadzwyczajnymi zjawiskami atmosferycznymi, hydrologicznymi i technologicznymi, czyli te związane ze zjawiskiem powodzi.

Dodatkowym motywatorem zintensyfikowania działań zwiększających bezpieczeństwo kraju w kontekście zjawiska powodziowego, stała się Dyrektywa 2007/60/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dn. 23 października 2007 r. w sprawie oceny ryzyka powodziowego i zarządzania nim, potocznie zwana Dyrektywą Powodziową, która weszła w życie 26 listopada 2007 r. Nakłada ona na Państwa Członkowskie obowiązek przygotowania dokumentów planistycznych w zakresie zarządzania ryzykiem powodziowym według spójnego w skali Europy podejścia metodycznego oraz zapewnienia społeczeństwu dostępu do ich wyników.

Projektowany od pewnego czasu zakres projektu ISOK, po powodzi 2010 r. został przebudowany poprzez połączenie z dwoma innymi planowanymi do realizacji projektami o charakterze przeciwpowodziowym. Nowy ISOK został ukierunkowany głównie na zagrożenia powodziowe, jako najdotkliwsze i najczęściej nawiedzające nasz kraj. Pomysłodawcą dwóch spośród trzech połączonych projektów był Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej- Państwowy Instytut Badawczy, trzeciego – Krajowy Zarząd Gospodarki Wodnej. Szczególna rola w realizacji projektu ISOK w jego ostatecznej formie przypadła Instytutowi Meteorologii i Gospodarki Wodnej, co jest naturalną konsekwencją faktu, że jego zadania statutowe dotyczą prognozowania i wczesnego ostrzegania o zjawiskach i katastrofach naturalnych, występujących w atmosferze i hydrosferze, stwarzających zagrożenie dla bezpieczeństwa publicznego oraz zdrowia i życia ludzi i ich mienia. Wiele zadań przewidzianych do realizacji w projekcie ISOK, zostanie wykonanych bezpośrednio przez specjalistów IMGW-PIB, w tym te najważniejsze – opracowanie map zagrożenia powodziowego i map ryzyka powodziowego.